Có không ít mẹ bầu giật mình khi bất chợt thấy bầu đau bụng kèm ra huyết âm đạo: bụng lâm râm, khó chịu và xuất hiện vài vệt máu. Cảm giác lo lắng là hoàn toàn dễ hiểu. Tin tốt là không phải mọi trường hợp đều nguy hiểm; vẫn có những tình huống lành tính và tự hết. Tuy vậy, cũng có dấu hiệu cho thấy đây là tình huống khẩn cấp cần đi khám ngay. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ phân biệt, xử trí ban đầu đúng cách và biết khi nào nên đến bệnh viện.
Vì sao mẹ bầu bị đau bụng kèm ra huyết âm đạo?
Trong thai kỳ, cổ tử cung và niêm mạc âm đạo giàu mạch máu hơn, dưới tác động của hormone chúng trở nên nhạy cảm và dễ chảy máu. Một số mẹ có thể thấy lấm tấm máu nâu sau khi siêu âm đầu dò, lấy mẫu xét nghiệm hay sau quan hệ nhẹ nhàng; đi kèm chỉ là cảm giác căng tức bụng thoáng qua và sẽ tự ổn khi nghỉ ngơi. Đây thường là phản ứng lành tính.
Cũng có những nguyên nhân khác cần hiểu đúng để không chủ quan. Thay đổi nội tiết khiến mạch máu giãn nở, dịch âm đạo tăng; nếu mẹ gắng sức, mang vác nặng hoặc ho – táo bón rặn nhiều, các mao mạch nhỏ có thể vỡ gây rỉ máu ít, màu nâu sẫm. Ngược lại, nếu đau bụng quặn, máu đỏ tươi và ra nhiều, đó có thể là dấu hiệu bệnh lý. Cần đặc biệt lưu ý các tình huống nguy hiểm như dọa sảy thai, sảy thai, thai ngoài tử cung, nhau bong non hoặc nhau tiền đạo, vì những tình trạng này có thể tiến triển nhanh và ảnh hưởng đến cả mẹ lẫn thai.
Điểm quan trọng là không tự kết luận tại nhà. Hãy quan sát kỹ màu máu, lượng máu, kèm theo mức độ đau, cảm giác chóng mặt – mệt lả, hay sự thay đổi của thai máy để đưa ra quyết định an toàn.
Khi nào tình trạng đau bụng – ra huyết là dấu hiệu nguy hiểm?
Một cách thực tế để mẹ tự sàng lọc bước đầu là phân loại theo mức độ.
Mức độ nhẹ, thường lành tính: máu rất ít, chủ yếu là nâu sẫm hoặc hồng nhạt, chỉ dính khăn giấy, đi kèm cảm giác lâm râm hoặc căng tức bụng rồi hết nhanh sau khi nghỉ ngơi. Tình huống này có thể theo dõi thêm trong 24 giờ, hạn chế vận động mạnh và quan sát tiếp.
Mức độ nặng, cần đi khám ngay: máu đỏ tươi, ra ồ ạt hoặc có cục máu đông, đau quặn dữ dội hoặc cảm giác bụng căng cứng kéo dài, kèm choáng váng, chóng mặt, vã mồ hôi, tụt huyết áp, tim đập nhanh, hoặc thai cử động giảm. Đây là nhóm dấu hiệu cảnh báo dọa sảy/sảy thai trong 3 tháng đầu, thai ngoài tử cung (thường đau một bên bụng và ra máu bất thường), hoặc ở tam cá nguyệt giữa – cuối có thể gợi ý nhau bong non, nhau tiền đạo, rỉ ối kèm co cứng tử cung.
Bất cứ khi nào mẹ đang theo dõi mà thấy triệu chứng tăng dần thay vì giảm, hãy ưu tiên đến cơ sở y tế để được đánh giá bằng thăm khám, siêu âm và xét nghiệm phù hợp.
Mẹ nên làm gì khi bị đau bụng và ra huyết trong thai kỳ?
Bước đầu tiên là bình tĩnh. Hít sâu, nằm nghiêng trái để tối ưu tưới máu cho tử cung – nhau thai. Hạn chế đi lại, tránh leo cầu thang, không mang vác nặng và không quan hệ cho đến khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ. Mẹ không nên tự đặt thuốc âm đạo, không thụt rửa sâu vì có thể làm nặng thêm tình trạng chảy máu hoặc che lấp triệu chứng cần thiết cho chẩn đoán.
Hãy ghi nhớ thời điểm bắt đầu, màu và lượng máu (đổi bao nhiêu băng, thấm ướt trong bao lâu), cơn đau xuất hiện thế nào, có lan ra sau lưng hay xuống đùi, có kèm sốt, nôn ói hay choáng không. Những thông tin này giúp bác sĩ phân loại nhanh mức độ khẩn cấp. Nếu máu đỏ tươi hoặc đau tăng, đừng chần chừ — đến bệnh viện ngay. Khi di chuyển, mẹ nên đi cùng người thân, chuẩn bị sẵn thẻ khám thai, sổ siêu âm và không tự ý dùng thuốc giảm đau hay cầm máu.
Nguyên nhân phổ biến mẹ bầu nên biết
Ở 3 tháng đầu, dọa sảy thai là nguyên nhân thường gặp của đau bụng kèm ra huyết: đau lâm râm, máu màu nâu hồng chuyển dần đỏ nếu tiến triển. Thai ngoài tử cung thường gây đau một bên, tăng dần, có thể lan vai – gáy nếu có kích thích phúc mạc; ra máu ít nhưng kéo dài, cảm giác mệt lả. Bước sang giữa thai kỳ, nhau tiền đạo có thể gây ra huyết đỏ tươi, không đau; trong khi nhau bong non lại thường kèm đau bụng dữ dội, bụng cứng như gỗ và ra máu lượng thay đổi. Ngoài ra, những kích thích cơ học như quan hệ tình dục mạnh hoặc khám phụ khoa gần đây có thể gây lấm tấm máu do cổ tử cung nhạy cảm hơn trong thai kỳ — thường tự hết sau vài giờ nghỉ ngơi.
Điểm mấu chốt là màu – lượng máu và mức độ đau. Máu đỏ tươi, đau tăng, choáng, thai máy bất thường → đến viện. Máu nâu ít, hết nhanh, không kèm đau rõ → nghỉ ngơi và theo dõi sát, báo bác sĩ nếu tái diễn.
Cách xử lý ban đầu tại nhà an toàn cho mẹ bầu
Trong khi chờ đánh giá y khoa, mẹ có thể nằm nghỉ, đặt một băng vệ sinh mỏng để theo dõi lượng máu, uống đủ nước ấm, ăn nhẹ dễ tiêu. Giữ ấm cơ thể, tránh tắm quá nóng hoặc quá lạnh đột ngột. Nếu đang dùng những sản phẩm có thể ảnh hưởng co bóp tử cung theo chỉ định cũ, hãy tạm không tự ý tăng – giảm liều mà liên hệ bác sĩ để được hướng dẫn. Đặc biệt, không dùng thuốc nam/thuốc truyền miệng vì có nguy cơ kích thích tử cung hoặc gây co mạch nhau thai.
Lưu ý phòng ngừa trong thai kỳ
Một thai kỳ an toàn bắt đầu từ những thói quen nhỏ. Mẹ nên khám thai đúng lịch, siêu âm theo dõi vị trí bánh nhau, chiều dài cổ tử cung, tình trạng cổ tử cung mở hay chưa; những thông tin này giúp dự báo sớm các nguy cơ ra huyết hoặc dọa sinh non. Duy trì nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc, tránh mang vác nặng, hạn chế vận động cường độ cao. Hoạt động vợ chồng cần nhẹ nhàng, dừng lại và báo bác sĩ nếu từng có tiền sử dọa sảy, nhau tiền đạo hoặc ra huyết không rõ nguyên nhân. Giữ vệ sinh vùng kín đúng cách, tránh thụt rửa sâu; chọn đồ lót thấm hút, thoáng khí. Ăn uống cân bằng, bổ sung vi chất theo hướng dẫn để cơ thể mẹ khỏe mạnh, tử cung – nhau thai được nuôi dưỡng tốt.
Tóm lại, bầu đau bụng kèm ra huyết âm đạo không phải lúc nào cũng là nguy hiểm, nhưng cũng không nên chủ quan. Mẹ hãy quan sát màu – lượng máu – mức độ đau – tình trạng thai máy, nghỉ ngơi và liên hệ bác sĩ khi có băn khoăn. Nếu ra máu đỏ tươi, đau tăng, choáng hoặc thai cử động bất thường, hãy đến bệnh viện ngay. Sự bình tĩnh, lắng nghe cơ thể và phản ứng kịp thời chính là “lá chắn” giúp mẹ đi qua thai kỳ an toàn. Thai kỳ khỏe mạnh bắt đầu từ việc mẹ quan tâm và phản ứng đúng lúc.
Bài viết liên quan:
- Đau bụng khi mang thai do tiêu hóa: đầy hơi, táo bón, IBS – phân biệt & xử trí
- Đau bụng quặn từng cơn khi mang thai: Cơn gò sinh lý hay dấu hiệu bất thường?
- Bầu đau bụng dưới bên phải: Phân biệt đau sinh lý với dấu hiệu bệnh lý
