Việc trẻ em bị dị ứng thực phẩm đang là một hội chứng gia tăng nhanh trong thời gian gần đây. Căn bệnh này khiến bé gặp không ít phiền toái vì những hạn chế mà nó đem lại trong ăn uống. Chúng ta hay cùng tìm hiểu các loại thực phẩm dễ gây dị ứng nhất cho trẻ em trong bài viết này nhé:
1. Tìm hiểu dị ứng thực phẩm là gì?
Đây là một phản ứng dị ứng miễn dịch của cơ thể với loại protein có trong thực phẩm. Thức ăn sau khi ăn sẽ được đưa vào hệ tiêu hóa, sau đó vận chuyển vào máu và kết hợp với một loại kháng thể có sẵn trên bề mặt của tế bào bạch cầu, làm vỡ tế bào bạch cầu và giải phóng các hóa chất trung gian histamin gây nên phản ứng dị ứng. Dị ứng thực phẩm rất dễ xảy ra ở những người có cơ địa dị ứng (người bị viêm da, viêm mũi dị ứng, hen phế quản…).
-
Những nguy cơ gây ra dị ứng thực phẩm
Một số yếu tố là nguy cơ gây dị ứng thực phẩm như:
- Hệ miễn dịch của ruột và tính miễn dịch trên niêm mạc ruột
- Những chất gây có khả năng làm tăng tính thấm của niêm mạc ruột như thuốc aspirin, rượu, virus, nấm, ký sinh trùng
- Protein và phân tử không thay đổi khi vào hệ tuần hoàn
- Nếu ăn phải thực phẩm gây dị ứng, người bị dị ứng làm việc gắng sức có thể dẫn đến tình trạng sốc phản vệ
- Dị ứng thức ăn
-
Những loại thực phẩm gây dị ứng
Có hơn 160 loại thực phẩm có khả năng gây dị ứng, trong đó, 8 nhóm thực phẩm chủ yếu sau có thể tỷ lệ dẫn đến dị ứng thực phẩm lên đến 90%.
3.1 Trứng
Đây là loại thực phẩm gây dị ứng phổ biến chỉ sau sữa bò, tuy vậy, cũng có đến 80% trẻ hết bị dị ứng với trứng khi được 6 tuổi. Phần lớn các protein gây dị ứng nằm ở lòng trắng, protein ở lòng đỏ ít gây dị ứng hơn. Chính sự tương đồng giữa protein trứng gà và các loại trứng khác khiến cho người bị dị ứng với trứng gà cũng bị dị ứng với trứng vịt, trứng ngỗng,… tuy nhiên, lại không dị ứng với thịt gà, thịt vịt.
Những biểu hiện ngoài da khi dị ứng với trứng gà như viêm da, nổi mề đay và biểu hiện ở đường tiêu hóa với các triệu chứng như đau bụng, nôn, buồn nôn.
Nhìn chung, các biểu hiện ngoài da có thể xuất hiện sau khi dùng trứng chỉ vài phút, trong khi, các triệu chứng về tiêu hóa lại rất khác biệt về thời điểm xuất hiện và mức độ diễn ra. Có những trường hợp còn ghi nhận tình trạng sốc phản vệ và phản ứng hô hấp như ho, khó thở, hen sau khi ăn trứng. Trường hợp sử dụng trứng ở nhiệt độ cao thì sẽ không làm giảm khả năng dị ứng.
3.2 Hải sản
Việc dị ứng hải sản (cá, tôm, cua, …) vẫn thường gặp ở trẻ lớn và người trưởng thành hơn, và khi đã bị dị ứng thì hiếm có trường hợp tự khỏi. Trong trường hợp này, việc thường xuyên ăn hải sản sẽ gây ra dị ứng.
Triệu chứng dị ứng thường gặp là phản ứng cục bộ nhẹ ở miệng (như ngứa miệng, ngứa họng), biểu hiện ngoài da (như phát ban, nổi mề đay), tiêu hóa. Các triệu chứng thường xuất hiện ngay sau khi ăn. Đôi khi cũng có thể có biểu hiện ở đường hô hấp, nặng có thể dẫn đến phản ứng toàn thân, gây sốc phản vệ và đe dọa tính mạng.
Có quan niệm cho rằng sử dụng thực phẩm ở nhiệt độ cao làm giảm tính dị ứng của nó tuy nhiên điều này là không đúng, do đó tốt nhất người bị dị ứng hải sản cần hạn chế ăn các loại hải sản.
3.3 Sữa bò
Theo ước tính, có khoảng 2-3% trẻ nhỏ bị dị ứng bò sữa, tuy vậy, 90% sẽ tự khỏi từ 6 tuổi. Việc dị ứng sữa bò thực chất có liên quan đến phản ứng miễn dịch chống lại một hoặc cả hai protein của sữa, đó là casein và whey protein. Protein này có trong sữa của các loài động vật có vú khác, chính vì vậy, trẻ bị dị ứng sữa bò cũng sẽ bị dị ứng sữa dê hoặc sữa cừu.
Một trong những dấu hiệu cho thấy trẻ bị dị ứng đạm sữa bò là phát ban đỏ, mề đay, viêm da, chàm… một số triệu chứng về tiêu hóa như rối loạn tiêu hóa, đau bụng…, các triệu chứng về hô hấp gồm có hen, khó thở trong giờ đầu tiên sau khi ăn/uống.
Trong trường hợp trẻ bị dị ứng thực phẩm nặng có thể gây ra sốc phản vệ và có nguy cơ tử vong. Trên lâm sàng, việc dị ứng sữa bò có thể nhầm lẫn với tình trạng không dung nạp sữa bò – một trong những bệnh lý di truyền vì thiếu men tiêu hóa đường lactose. Với những trẻ bị dị ứng sữa bò sẽ có nguy cơ dị ứng với các thực phẩm khác và dị ứng ở mũi. Có khoảng 10% trẻ bị dị ứng với sữa bò có phản ứng với thịt bò.
3.4 Các loại hạt
Theo như nghiên cứu, các loại hạt bao gồm hạt dẻ, hạt hạnh nhân, hạt điều, hạt óc chó, hạt thông,… là thực phẩm nằm trong danh sách gây dị ứng lớn nhất, tức là chỉ cần với một lượng rất nhỏ cũng đủ gây ra phản ứng dữ dội. Khoảng 0,5% người trên thế giới bị dị ứng với các loại hạt này và bệnh hiếm khi tự khỏi.
Khi trẻ bị dị ứng với một loại hạt thì cũng sẽ bị dị ứng với các loại hạt khác, hoặc có thể dị ứng chéo với lạc. Dị ứng hạt điều được biết đến là nặng hơn so với dị ứng lạc.
Các loại hạt là thực phẩm gây dị ứng với các triệu chứng lâm sàng từ nhẹ (như nổi mẩn quanh miệng hoặc toàn thân, đau bụng, buồn nôn, nôn) đến nặng là có thể gây khó thở, thở khò khè, khàn giọng, hoặc ho do dị ứng đường hô hấp. Trường hợp rất nặng, dị ứng có thể gây ngất, sốc phản vệ và dẫn đến tử vong.
3.5 Lúa mì
Có tới 0,4% trẻ nhỏ bị dị ứng lúa mì và khoảng 80% trẻ sẽ tự khỏi khi được 6 tuổi. Dị ứng lúa mì là một phản ứng đặc biệt của hệ miễn dịch với một số loại protein có trong lúa mì.
Triệu chứng dị ứng thực phẩm bao gồm phản ứng cục bộ nhẹ ở da, họng và ruột, phản ứng sốc phản vệ là rất hiếm gặp. Dị ứng với lúa mì thường khó phân biệt trên triệu chứng lâm sàng với các trường hợp không dung nạp gluten hoặc hội chứng kém hấp thu gluten (bệnh Celiac).
Không dung nạp gluten (một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch, yến mạch…) gây ra các triệu chứng nặng nề về đường ruột, tuy nhiên không gây tổn thương ruột như bệnh Celiac.
3.6 Đậu tương
Đây là thực phẩm gây dị ứng chủ yếu ở trẻ nhỏ bị chàm, viêm da cơ địa. Trẻ thường hết dị ứng sau 1-2 năm không dùng đậu tương. Dị ứng với đậu tương rất ít gặp ở người trưởng thành.
Dị ứng khi ăn thức ăn từ đậu tương cũng có thể gây ngứa và sưng ở miệng, họng, gây buồn nôn, tiêu chảy, viêm mũi dị ứng hoặc hen, nổi mề đay. Trường hợp nặng, người bị dị ứng có thể hạ huyết áp, thấy khó thở.
Việc hít phải bột đậu tương có thể gây ra các triệu chứng về hô hấp như viêm mũi, hen. Tuy nhiên, người bị dị ứng do hít phải bột đậu thường không dị ứng khi ăn thức ăn từ đậu tương.
3.7 Đậu phộng (lạc)
Ước tính 0,5-1% trẻ bị dị ứng với đậu phộng. Không giống như dị ứng với sữa bò và trứng, dị ứng với đậu phộng thường ít tự khỏi, 75% trẻ vẫn dị ứng khi trưởng thành.
Trong lạc có các protein dự trữ – nguồn dinh dưỡng cho sự tăng trưởng của cây, trong đó, hai loại protein gây dị ứng mạnh nhất là albumin và vicilin.
Biểu hiện khi bị dị ứng lạc có thể gồm dị ứng ở miệng như ngứa miệng, họng hoặc hen, khó thở, nặng có thể là sốc phản vệ. Trong tất cả các loại thực phẩm gây dị ứng thì dị ứng với lạc có biểu hiện nặng nề nhất.
Khoảng 80% trẻ em bị dị ứng lạc sẽ có phản ứng ngay trong lần đầu tiếp xúc. Người bị dị ứng với lạc cũng thường bị dị ứng với các loại hạt khác như hạt dẻ, hạnh nhân, hạt điều,…
.){kind=link}