Trên các trang mạng xã hội hiện nay, chúng ta sẽ bắt gặp rất nhiều câu hỏi của các mẹ bày tỏ sự lo lắng không biết nên cho trẻ sơ sinh/trẻ dưới một tuổi ăn mặn hay ăn nhạt là tốt hay không biết nên cho trẻ ăn nhạt đến khi nào. Theo khuyến cáo của các chuyên gia dinh dưỡng thì tại các nước phát triển như Úc, Anh, Mỹ hay Canada… đều cho rằng trẻ nên ăn “nhạt” – không nêm các gia vị mắm, muối, đường, mật … vào thức ăn dành cho trẻ nhỏ nhất là những trẻ nhỏ dưới một tuổi.
Vì sao cần cho trẻ ăn nhạt?
Đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ dưới một tuổi thì cho trẻ ăn nhạt là điều hoàn toàn đúng đắn. Vậy, đâu là lý do mà khuyến cáo này ra đời?
Trong cơ thể con người, hai quả thận hoạt động giống như hai cái máy lọc nhằm giúp thải các chất độc hại và các chất thải không mong muốn. Đây cũng là một cách để giữ cân bằng cho cơ thể về những điện giải cần thiết, trong số đó muối Natri là một trong những điện giải quan trọng.
Trường hợp cơ thể hấp thu một lượng natri cao thì thận sẽ tích cực lọc thải lượng natri dư thừa. Nồng độ Natri cao sẽ dẫn đến các hệ quả xấu như cao huyết áp và một số vấn đề tim mạch, gây biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim… về sau.
Ngoài ra, cơ thể được cung cấp một lượng lớn natri qua chế độ ăn thì thận phải làm việc cật lực để thải trừ. Vì thận của người ăn mặn phải làm việc nhiều với công suất cao, sẽ mệt và dễ hư hơn hoặc hư sớm hơn so với những người có chế độ cân bằng natri.
Bên cạnh đó, một lưu ý là những bệnh lý như suy thận hay cao huyết áp đều là những bệnh ẩn mình. Muốn phát hiện sớm thì cần phải khám và tầm soát mới ra được bệnh nếu không, có thể trở tay không kịp về sau.
Trẻ nhỏ cần bổ sung muối như thế nào là hợp lý? Nên cho trẻ ăn nhạt đến khi nào?
Trong cơ thể của trẻ nhỏ, thận chưa đủ trưởng thành, chính vì vậy, năng suất và khả năng làm việc của hai máy lọc này còn nhiều yếu kém cũng như dễ mệt hơn rất nhiều so với người trưởng thành. Những khuyến cáo về lượng muối tối đa cho trẻ cũng vì thế mà khác với người trưởng thành rất nhiều.
Sau đây là khuyến cáo lượng muối tối đa cho trẻ:
- Trẻ dưới 1 tuổi: Dưới 1g muối/ngày (có nghĩa là dưới 0.4g natri)
- Trẻ từ 1-3 tuổi: Tối đa 2g muối/ngày (0.8g natri)
- Trẻ từ 4-6 tuổi: Tối đa 3g muối/ngày (1.2g natri)
- Trẻ từ 7-10 tuổi: Tối đa 5g muối/ngày (2g natri)
- Trẻ từ 11 tuổi trở lên: Tối đa 6g muối/ngày (2.4g natri)
Điều này tương đương với nếu chúng ta tính đơn vị Natri (như trong các thành phần dinh dưỡng biểu hiện trong các hiệu thức ăn), thì phải nhân với 2.5, để tính ra đơn vị muối.
Đối với những trẻ bú mẹ hoàn toàn thì chắc chắn trẻ đã được cung cấp đầy đủ lượng muối qua sữa mẹ. Sữa công thức cũng có hàm lượng muối y như sữa mẹ, vì vậy, trẻ bú sữa công thức cũng được cung cấp đủ lượng muối cho cơ thể.
Khi ba mẹ cho bé ăn dặm thì tất cả nguồn thức ăn dặm tự nhiên đều đã có chứa một lượng muối, vì vậy, tốt nhất là không nên cho thêm muối nêm vào thức ăn của trẻ vì không cần thiết. Việc cho vào thêm sẽ làm thận phải hoạt động nhiều hơn vì thận của trẻ phải làm việc nhiều để chuyển hóa lượng muối thừa.
Ngoài ra, nếu ba mẹ cho trẻ ăn vị mặn quá sớm sẽ tạo thành thói quen khiến trẻ thích ăn các loại thức ăn có vị mặn hơn bình thường. Trẻ càng lớn, điều này sẽ dẫn tới các hệ lụy xấu cho sức khỏe.
Ba mẹ lưu ý là thức ăn nào có hàm lượng muối trên 2.4 g muối/100 g thức ăn (hoặc 0.6 g natri trong 100 g thức ăn), được coi là thức ăn có hàm lượng muối cao. Chính vì vậy, ba mẹ cần tránh hoặc hạn chế dùng cho bé.
Một số loại thức ăn chế biến sẵn dành riêng cho trẻ, có rất nhiều loại có hàm lượng muối cao, ngay cả khi thức ăn này có vị “ngọt”. Vì vậy, khi mua, mẹ nên để ý đến thông tin này trong bảng dinh dưỡng thức ăn, nhất là các loại snack…
Ngoài ra, việc trẻ nhỏ toát mồ hôi vì trời nóng hay do chạy chơi sẽ không gây ra tình trạng thiếu muối vì 1 lít mồ hôi chỉ chứa khoảng 2.25 g đến 3.4 g muối (0.5 g đến 0.8 g natri). Và trên thực tế, con người lúc nào cũng hơi dư muối từ thức ăn.
